نقش آموزش‌های همگانی جمعیت هلال‌احمر در مدیریت بحران شهری

مقدمه: با توجه به اجتناب‌ناپذیر بودن وقوع بحران، باید با سیاستی جامع و برنامه‌ریزی شده و البته همگانی، مجموعه راهبردهای آمادگی مقابله با مخاطرات را در میان شهروندان نهادینه کرد. در چنین شرایطی هریک از شهروندان حتی اگر از توان، دانش و انگیزۀ کافی برای کمک به دیگران یا مشارکت در برنامه‌های گروه‌های دوام (داوطلب واکنش اضطراری) برخوردار نباشند، دست‌کم می‌توانند برای حفظ جان خود و اعضای خانواده پیش‌قدم شوند. از‌این‌رو، هدف این پژوهش بررسی تأثیر آموزش‌های همگانی جمعیت هلال‌احمر بر مدیریت بحران شهری در شهر زاهدان است. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر اجرا توصیفی- پیمایشی با رویکرد همبستگی است. جامعۀ آماری شهروندان شهر زاهدان می‌باشند که برای تعیین حداقل حجم نمونۀ لازم با استفاده از جدول مورگان، 384 نفر به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسشنامۀ آموزش‌های همگانی پورکریمی ‌(1394) و مدیریت بحران جهرمی ‌(1380) است که روایی صوری و محتوایی آنها به تأیید صاحب‌نظران رسید و روایی سازه با تحلیل عاملی تأییدی و نرم‌افزار آموس تأیید شد. پایایی پرسشنامه‌ها نیز با آلفای کرونباخ برابر با 96/0 و 93/0 محاسبه شد. همچنین داده­ها با استفاده از20-SPSS در دو سطح آمار توصیفی (فراوانی، درصد، میانگین و انحراف معیار) و استنباطی (آزمون کولموگروف‌-اسمیرنوف، همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه) تجزیه‌وتحلیل شدند. یافته‌ها: همبستگی بین متغیر مستقل و وابسته، 828/0 و ضریب تعیین 685/0به‌دست آمد که این مقدار نشان می‌دهد از دیدگاه شهروندان، 5/68 درصد قابلیت‌های مدیریت بحران شهری به آموزش‌های همگانی فعلی جمعیت هلال‌احمر مربوط است. مؤلفه‌های مکانیزم­های انگیزشی با ضریب رگرسیون (471/0)، ضریب رگرسیون نیازسنجی (268/0) و اجرا با ضریب رگرسیون (0106/0) به‌ترتیب بیشترین تأثیر را بر مدیریت بحران شهری داشتند. بر اساس ضرایب رگرسیون محاسبه‌شده، آمارۀ t و سطح معنی‌داری گزارش شده دو مؤلفۀ طراحی و ارزشیابی نقش مؤثری بر مدیریت بحران شهری نداشتند. نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که آموزش‌های همگانی جمعیت هلال‌احمر بر مدیریت بحران شهری تأثیر دارد.